Gehoorbescherming en geluidsdemping is geen luxe

Gehoorschade ligt in de werkplaats op de loer

Aan hoeveel geluid word je in de werkplaats blootgesteld? Waarschijnlijk heb je geen idee. Pedaleur Bikes liet een monteur een dag lang met een meter op zijn schouder werken, waarna duidelijk werd dat het geluid in de werkplaats regelmatig boven de 80 decibel komt. En dat is teveel. Tijd voor actie dus!

Tekst Rik Booltink | Foto’s Hans Prinsen, Pedaleur Bikes

Monteurs die met gehoorbescherming hun werk doen; in de automotive is het de normaalste zaak van de wereld. Logisch dus dat fietsspeciaalzaak Pedaleur Bikes met vestigingen in Doetinchem en Velp sinds de overname door Volvo-dealer Harrie Arendsen dankbaar gebruik maakt van de kennis en ervaring van het moederbedrijf. De winkel en werkplaats werden vernieuwd, en daarbij werd meteen rekening gehouden met de geluidsbelasting voor personeel.

“Vergeleken met de oude werkplaats is de nieuwe een stuk cleaner en strakker”, vertelt Martijn Kip, manager bikes bij Pedaleur Bikes. “Er zijn minder hoekjes, er staat minder in, en daardoor is de ruimte best gehorig. Er zijn maar weinig elementen in de werkplaats die het geluid kunnen absorberen. Daarbij hebben we als bedrijf de wens om zo goed mogelijk voor onze mensen te zorgen.”

Oskar Cortel

Oskar Cortel: ‘Minder vermoeid na een dag werken’

Monteur Oskar Cortel van Pedaleur Bikes is blij met de maatregelen tegen geluidsoverlast in de werkplaats. “De geluidsabsorberende panelen hebben de werkplaats aangenamer gemaakt. En de oordoppen liggen standaard in m’n werkbank. Onder werktijd hangen ze negen van de tien keer met een koordje om m’n nek, zodat ik ze kan opzetten als dat nodig is. Bijvoorbeeld als we moeten slijpen. De oordoppen maken dan een groot verschil. Ongemerkt had ik voorheen best last van het lawaai in de werkplaats. Dan kwam ik weleens met een pieptoon terug van het werk. Nu ben ik veel minder vermoeid aan het einde van de dag.”

Hoeveel geluid is er?

Om te achterhalen aan hoeveel geluid de werkplaatsmedewerkers gemiddeld worden blootgesteld, legde Pedaleur contact met Pluggerz, specialist in gehoorbescherming. Die voerde een zogeheten dagdosismeting uit. Voor dat onderzoek liep een mechanieker een dag lang rond met een meter op zijn schouder. “Op die plek zit de meter heel dicht bij het gehoor, daar waar het geluid binnenkomt”, zegt Peter Weijl van Pluggerz. Uit de meting bleek dat de grenswaarde van 80 decibel de gehele dag werd overschreden. En dat betekent dat je als werkgever, zo vertelt de wet, gehoorbeschermers beschikbaar moet stellen. Is de dagelijkse bloostelling aan een geluidsdosis boven de 85 decibel, dan zijn werknemers zelfs verplicht om de bescherming te dragen.

Pedaleur-meting

Pluggerz voerde in de werkplaats een zogeheten dagdosismeting uit. Daarbij liep een monteur een dag lang met deze meter op zijn schouder rond.

pedaleur-inremapparaat

Het inremapparaat voor de schijfremmen maakt stiekem een hoop lawaai. Gehoorbescherming is bij het gebruik van het apparaat geen overbodige luxe.

Pedaleur Bikes geen uitzondering

Is de hoeveelheid geluid zoals die bij Pedaleur Bikes hoorbaar is een uitzondering in fietsland? Experts stellen nadrukkelijk van niet. “Je hebt in de fietswerkplaats met verschillende geluidsbronnen te maken: perslucht, er wordt geboord en geslepen, er valt een stuk zwaar gereedschap op de grond, de radio staat aan, je slaat om een lager los te krijgen. Dat veroorzaakt allemaal hoge geluidspieken. Je mag bij die pieken maar een enkele seconde actief zijn zonder gehoorbescherming te dragen, anders loop je gewoonweg grote kans op gehoorschade”, zegt Peter Weijl.

In Nederland wordt een kleine miljoen werkenden tijdens het werk blootgesteld aan te hoge geluidsniveaus. Peter Weijl: “Gehoorschade is bij ons beroepsziekte nummer drie. We weten al jaren van de risico’s en gevolgen. En toch doen we er relatief weinig aan. Terwijl de kans dat je in de werkplaats iets op je voeten krijgt en daardoor een teen of voet breekt, kleiner is dan dat je gehoorschade oploopt. In fietswerkplaatsen is geluidsbescherming al helemaal een onbesproken onderwerp.”

Oordoppen

Gehoorbescherming? Ondergeschoven kindje

Waarom er in de tweewielerbranche nog relatief gezien weinig aandacht voor gehoorbescherming is, is Martijn Kip van Pedaleur Bikes een raadsel. Onder meer de automotive is de tijd op dat vlak lichtjaren vooruit, stelt hij vast. “Daar is het gebruik van gehoorbescherming echt gemeengoed en is het ook vastgelegd. Aandacht voor persoonlijke beschermingsmiddelen en een goede akoestiek is daar een basishygiëne. In de fietsenbranche is de geluidsbelasting misschien iets minder extreem en heftig, maar hij is er natuurlijk wel. Nu er maatschappelijk steeds meer aandacht voor gehoorproblematiek komt, verwacht ik dat ook in de fietsenbranche snel meer ontwikkelingen op dit gebied zullen volgen.”

Beschermende otoplastieken

Pluggerz zorgde voor alle werkplaatsmedewerkers voor op maat gemaakte otoplastieken, zoals de oorbeschermers officieel heten. Daarnaast gaf het bedrijf voorlichting waarom het dragen zo belangrijk is. Pluggerz kijkt de persoonlijke oordoppen jaarlijks na om ervoor te zorgen dat deze nog voldoen. Weijl: “De lektest maakt duidelijk of de gehoorbescherming nog voldoende aansluit op de gehoorgang. Is de aansluiting goed, dan kan de medewerker een jaar vooruit. Zo niet, dan voldoen de beschermers niet meer aan de dempingswaarde en worden ze vervangen. In de nazorgfase doen we eveneens gehoorcontroles.”

Pedaleur-wanden

De frames met doeken aan de wanden absorberen het geluid en zorgen zo voor een prettiger werkklimaat.

Pedaleur-wanden

In de wandframes zit isolatiewol dat is overtrokken door een klein vlies dat het geluid doorlaat. Op de doeken zijn details van fietsonderdelen geprint.

Akoestische panelen

Pedaleur Bikes ging nog een stap verder om medewerkers te beschermen tegen geluidsoverlast en schakelde Happy Spaces in voor een akoestisch onderzoek. Op basis daarvan zijn speciale akoestische panelen aan het plafond van de werkplaats aangebracht, evenals frames met doeken aan de wanden. Die maatregelen zorgen voor een betere geluidsabsorptie en akoestiek en daarmee voor een prettiger werkklimaat.

Marloes Bussink van Happy Spaces vertelt: “We zijn het onderzoek, zoals altijd, begonnen met een nagalmtijdmeting. Daarbij maak je lawaai middels een ruisbron. Die geeft alle geluidsfrequenties in één monotone toon in de ruimte weer. Vervolgens meten we met een apparaat hoe snel het geluid weer met 60 decibel is gedaald. Daaruit komt een getal, de nagalmtijd. In een werkplaats is de gewenste nagalmtijd 0,8 tot 1 seconde. Bij Pedaleur Bikes hebben we de nagalmtijd van 1,5 teruggebracht naar 0,8 seconden.”

Plafond

In de nieuwe werkplaats van Pedaleur Bikes had het geluid teveel vrij spel. Plafondplaten zorgen al voor een flinke geluidsdemping.

Oordoppen

De gehoorbeschermers worden volledig op maat gemaakt en elk jaar getest op hun geluidsdemping.

Isolatiewol dempt geluid

De plafondeilanden en wandframes zijn gemaakt van een hoogwaardig akoestisch materiaal, een isolatiewol. Daaroverheen zit een klein vliesje dat het geluid doorlaat en daarmee absorbeert. “En dan merk je – dat hoor je van veel mensen – dat ze minder vermoeid zijn na een werkdag”, vertelt Marloes Bussink. “In de werkplaats heb je de hele dag geluid rond je hoofd; van de gereedschappen, de collega’s, de muziek, de materialen. Je moet dat wegfilteren. Onderzoeken laten zien dat een goede akoestiek bijdraagt aan meer werkgeluk, minder ziekteverzuim en een hogere productiviteit. In feite is iedereen erbij gebaat.”